Bugün Hangi Filmi İzlediniz?

[homoludens]

Nadim Güç’ün yönetmenliğini üstlendiği 2024 yapımı Mukadderat, Anadolu'nun taşra yaşamını ve geleneksel değerlerini mizahi bir dille ele alarak toplumsal cinsiyet, bireysel özgürlük ve kader algısı gibi derin sosyolojik temaları işliyor. Film, Kastamonu’nun Cide ilçesinde yaşayan Sultan adlı bir kadının, eşinin ani ölümünün ardından yeniden evlenme ve kendi hayatını kurma çabalarını anlatıyor.

Mukadderat, kadınların toplumsal rollerini ve bu rollerin birey üzerindeki baskısını sorgulayan bir yapım olarak öne çıkıyor. Sultan’ın yeniden evlenme isteği, çevresindeki insanlar tarafından hem ahlaki hem de toplumsal normlara aykırı olarak görülüyor. Bu durum, kadınların toplumda genellikle ev ve aile ile sınırlı roller üstlendiği ve bireysel arzularının çoğu zaman göz ardı edildiği gerçeğini yansıtıyor. Sultan’ın bu baskılara karşı duruşu, kadınların kendi hayatlarını kurma hakkına sahip olduklarını vurguluyor.

Filmin adı olan "Mukadderat" (kader), karakterlerin yaşamlarını şekillendiren bir tema olarak karşımıza çıkıyor. Sultan’ın yaşadığı çevrede, geleneksel taşradaki kadercilik anlayışının benimsendiği ve bireylerin yaşanan olayları sorgulamadan kabul etme eğiliminde oldukları görülüyor. Ancak Sultan, bu anlayışı sorgulayarak kendi kaderini yeniden yazmaya çalışıyor. Bu durum, kader algısının toplumsal dönüşüm için bir motivasyon aracı olabileceğini gösteriyor.

Mukadderat, dram ile mizahı harmanlayarak izleyiciyi hem düşündüren hem de güldüren bir anlatım sunuyor. Film, toplumsal meseleleri mizahi bir dille ele alarak sinemaseverlerin beğenisini kazanıyor. Bu yaklaşım, izleyicinin toplumsal eleştiriyi daha kolay kabul etmesini sağlıyor ve derin mesajların daha geniş kitlelere ulaşmasına olanak tanıyor.

[homoludens]

İran Sİnemasını Bir Yukarı Taşıyan Film
İran sinemasının kendiisne özgü biçimsel ve içeriksel yapısını, Mohammad Rasoulof bu filmle bir yukarıya çıkarmak istemiş. Filmin tarihsel sosyal ve psikolojik işleyişi ne kadar başarılmış ise sinemasal yapısı da bir o kadar başarılı. Daha detaylı olarak aşağıda bahsedeyim.

Film, İran’da “Mahsa Amini’nin ölümü” sonrası başlayan ve “Kadın, Yaşam, Özgürlük” hareketiyle büyüyen protesto iklimiyle iç içe geçiyor.
Ana karakter Iman, Devrim Mahkemesi’ne soruşturma hâkimi olarak atanıyor. Ancak bu pozisyon, gerçekte hükümetin kontrolündeki ceza ve idam kararlarını onaylama rolü demek. Bir nevi devrimin kirli işlerini başkalarına yaptıran Paramilitarist örgütlenmeler gibi davranan İran devletinin bulduğu bu çözümü, farklı coğrafyalarda benzer öykülerden biliyoruz .

İman’ın üzerine zimmetli silahı evde kaybolunca, onun şüpheleri aile bireylerine yönelir; özellikle karısı ve iki kızındaki davranışları izlerken ortaya çıkan çatışmalar film boyunca siyasi baskı, itaat ve özgürlük temaları etrafında yoğunlaşır. Yönetmen evdeki ava durumunu dışarısını iklimi ile ilişkilendirir. Filmin en güçlü yanı da bu husus zatrn. aileyi, aile içinde yaşananları özel, mahrem olarak bize kabul ettirilmesi çalışılan muhafazakar bakışı, tam da muhafazakar bir evden yola çıkarak alaşağı ediyor.

Film totaliter bir sistemin nasıl bireylerin özel alanına girerek onları gözetim altında tuttuğunu gösteriyor. Ailenin mahremiyeti, devletin baskısıyla iç içe geçiyor. İman’ın görev aldığı mahkeme, tüm yargı bağımsızlığından yoksun, ve “önceden belirlenmiş kararlar” veriliyor.

Gözetim, korku ve otosansür toplumu atomize ediyor: insanlar birbirine güvenmez hale geliyor, bireysel sorumluluk duygusu eriyor, itaat ve sadakat devlet için mekanizma hâline dönüşüyor.

Hâkimlik gibi devlet kurumlarının nasıl ideolojik araçlara dönüştüğü görünüyor. Hukuk, adalet ya da vicdani sorgulama yerine, rejimin ihtiyaçlarına hizmet eden bir mekanizma. İman’ın atanmasının gerçek amacı, adaletin sağlanması değil, itaati garanti altına almak.

Silahın kaybolması sembolik: bu, hâkimin özel alanının devlete olan bağımlılığını, güvensizliğini ve hatta kapital gücün ya da silah gücünün bireysel üzerindeki denetimini gösteriyor. Silah kontrolü devletin gizli bilgi ve baskı araçlarını aile içine taşır.

“Woman, Life, Freedom” hareketi filmde genç kuşağın, kadınların ve halkın bir araya geldiği bir umut kaynağı olarak temsil ediliyor. Medya, sosyal medya, eylemler, görüntüler protestoların hem bastırılmasını hem de yayılmasını sağlıyor.

Hükümetin bu tür protestolar karşısında kullandığı zor, baskı, susturma yöntemleri filmde açıkça işleniyor. Sansür, yalan bilgi, medya manipülasyonu gibi araçlar öne çıkıyor.

Film, sadece farklı ideolojilere sahip karakterleri değil; karakterlerin “iyi insan” olma çabası, aile içindeki ihanet, sır saklama gibi durumlarla ahlaki sorumluluğu sorguluyor. Karakterlerin seçimleri – direnmek, işbirliği etmek veya sessiz kalmak – politik olarak anlamlı.

Film, kadınların rejime karşı protestolarda ön saflarda olduğunu gösteriyor: genç kızlar (Rezvan ve Sana) protestolarla, sosyal medya ile, düşünsel özgürlüklerle yakından ilişki içinde.

İman, hem devletin erk sahibi temsili hem de evin patriği. Aile içinde otorite onun elinde; karısı ve kızlar üzerindeki baskı onun siyasi rolünün evinde devam etmesiyle pekişiyor.

Anne karakteri (Najmeh), patriarkal sistem içinde bazı avantajlar elde ediyor; statüyü korumaya çalışıyor. Ancak bu durum, kızlarla eylemler arasında köprü kurma ya da onları koruma çabası şeklinde de ortaya çıkıyor. Kararlarında korku ve çaresizlik, ama aynı zamanda vicdan ve ilişki bağlarına dayanıyor.

İman’ın atanması, evin statüsünü ve yaşam koşullarını iyileştiriyor (daha büyük daire, daha iyi konum gibi). Ancak bu yükseliş, beraberinde ahlaki erozyon, vicdani çatışma, ve baskıya katılma tehlikesini de getiriyor. Orta sınıf olanaklarının devletle işbirliği veya teslimiyet yoluyla nasıl elde edildiği ve bunun toplumsal bedeli filmde sorgulanıyor.

İki kız çocuğu, sosyal medya, protestolar ve farklı bilgi kaynakları aracılığıyla statükoya karşı çıkıyor. Aile büyükleri, devlet medyası ve geleneksel kültür üzerinden kontrolü sürdürmeye çalışıyor. Bu, kültürel dönüşüm, kimlik ve bilgiye erişim gibi unsurların genç kuşak için ne kadar etkili olduğunu gösteriyor.

[byKush]

Kesinlikle söyleyebilirim ki; Türkiye'de korku filmi çevrilemiyor. Film kamera kullanımı ve görsellik noktasında çok ama çok başarılı. Açılar, mekanlar, renkler, geçiş... Söz yok. Ama oyunculuk, seslendirme, filme konu ritüeller; felaket... Satanist ayinlerin ve mekanların göndermeleri yada esinlendiği motifler çok anlamsızdı. Makyajlar desen Halloween partisine hazırlanmış liselileri çağrıştırdı...

Kısacası ben beğenmedim. Neden izledim? Senaryonun esinlendiği şahsiyet ve konu ilgimi çekti; bu kadar hoyratça harcanacağını düşünmemiştim.

[denisilin]

Kara mizah tarzı bir ilişkileri bakış filmi fakat sıkıcı, yorucu…

[denisilin]

Muazzam gerilim, gizem ve gerginlikle devam edip bu kadar kötü biten!!!!

[denisilin]

Eva Green güzelliği diye bir olay var! Fantastik, felsefi ve psikolojik bir yapım!

[denisilin]

Şahsen çok beğendim! Karanlık, sessiz ve telefonsuz ortamda izleyin derim!

[denisilin]

İkincisini izlemeden önce ilkini tekrar izlemek istedim. Özellikle anne kızlara izletmek lazım. Tam bir aile filmi!

[denisilin]

İlki kadar olmasa da yine tatlı bir yapım olmuş!

[denisilin]

Marlon Wayans'tan değişik bir yapım!